Staat van het onderwijs: Burgerschap

Sinds 2006 is ‘actief burgerschap en sociale integratie’ door de Onderwijsinspectie opgenomen in de kerndoelen van het onderwijs. Door de toenemende individualisering, bevolkingsgroei en culturele diversiteit wordt het belang van democratisch burgerschap en sociale integratie steeds groter. Echter, uit de Staat van het onderwijs komt naar voren dat Nederlandse kinderen minder burgerschapskennis en –vaardigheden hebben dan kinderen in vergelijkbare landen.

De burgerschapsopdracht

Onder burgerschap in het basisonderwijs wordt verstaan dat “leerlingen zorgdragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen”. Ook leren kinderen zich met respect en begrip voor onze normen en waarden te gedragen. Dit is terug te zien in het onderwijs. Deelname aan onze vrije en democratische samenleving én bevordering van het daarbij behorende gedrag zijn centrale elementen in ons onderwijs. Oftewel, het omgaan met anderen en participatie in de samenleving krijgen een steeds belangrijkere rol binnen het onderwijs. Deze taak wordt ook wel aangeduid als de burgerschapsopdracht van de school.

Vaardigheden die onder burgerschap vallen zijn:

• Een eigen mening met anderen bespreken;
• Bijdragen aan het maken en uitvoeren van regels en afspraken in de klas en op school;
• Het inleven in opvattingen en gevoelens van anderen;
• Samenwerken met anderen ongeacht sociale, etnische en/of culturele achtergronden.

Waar gaat burgerschap over?

Burgerschap gaat voor het grootste deel over vakoverstijgende elementen die een integraal onderdeel uitmaken van de schoolcultuur. Centraal hierin staat het met elkaar zorgen voor een veilig klas- en schoolklimaat. Daardoor is de school een ideale plek om ervaringen op te doen, om te kunnen oefenen met sociale omgangsvormen en om het leren omgaan met verschillen in opvattingen.

De pedagogische houding en het handelen van docenten zijn hierbij van groot belang. Dit komt door zowel hun voorbeeldfunctie als de pedagogische taak die zij hebben. Denk bijvoorbeeld aan het aangaan van gesprekken met leerlingen als burgerschap-situaties zich voordoen, zodat leerlingen worden uitgedaagd en aan het denken worden gezet.

De huidige status

Van de scholen in het primair onderwijs heeft 84 procent een visie ontwikkeld wat betreft de rol die zij willen spelen in het kader van burgerschap. Maar lang niet altijd is die visie vertaald naar concrete doelen. Daarnaast brengen weinig scholen de burgerschapscompetenties van hun leerlingen in kaart. Hierdoor is onduidelijk wat leerlingen hebben geleerd en blijven kansen om de kwaliteit te verbeteren onbenut.

De bijdrage van HiRO aan het thema burgerschap

Burgerschap gaat, kort gezegd, over het omgaan met anderen en de rol van het kind in de samenleving. Bij Schooljudo is het leren omgaan met anderen een essentieel onderdeel van het programma. Door afspraken te maken, te reflecteren, grenzen aan te geven en elkaar te complimenteren verbetert de groepsdynamiek. Kinderen leren daarbij hoe zij op een positieve manier de onderlinge samenwerking en omgang kunnen verbeteren.

Naast het omgaan met anderen gaat het ook over de plek die een kind gaat innemen in de samenleving. In ons Schooljudo-programma staan zeven waarden centraal. Dit noemen wij ook wel de ‘Skills4Life’. Het zijn algemene normen en waarden waar verschillende (levens)lessen aan verbonden zijn. In de klas en op de judomat gaan de Entertrainers en leerkrachten het gesprek aan om op die manier alledaagse situaties (die zich voordoen tijdens lessen) te bespreken en kinderen aan het denken te zetten.

Op deze manier bereidt Schooljudo samen met de scholen de kinderen van vandaag voor op het burgerschap van de toekomst! Wil jij met Schooljudo werken aan het thema burgerschap? Klik op de button en vraag vrijblijvend een offerte aan.