Groepsdynamiek op de basisschool

Wat is groepsdynamica?

Groepsdynamica gaat over de processen die zich in een groep kunnen afspelen en hoe je die processen kunt beïnvloeden. Wat belangrijk is; de context van de groep en de wederzijdse beïnvloeding. Binnen het onderwijs en binnen de klas wordt dit gebruikt om vorming van een goede groepssfeer te bevorderen.

‍

Wanneer vindt groepsvorming plaats

Groepsvorming begint de eerste weken van het schooljaar. Dit worden ook wel de gouden weken genoemd. Deze weken zijn bepalend voor het creëren van een fijne sfeer in de groep. Leerlingen leren elkaar, de leraar en de regels kennen. Daarnaast zijn de zilveren weken belangrijk. Dit zijn de weken die na de kerstvakantie plaatsvinden. 

‍

Welke fasen van groepsvorming zijn er

Groepsvorming doorloopt verschillende fasen. Volgens het basismodel van Tuckman zijn dat er 5:

• Forming
• Storming
• Norming
• Performing
• Reforming

In de goudenweken zit een groep in de formingfase. Ze zitten net in een nieuwe groep en leren elkaar kennen. In de zilverenweken, vooral na de kerstvakantie, komt de groep op een basisschool vaak weer opnieuw in deze fasen. De stormingfase kan hierbij veel onrust veroorzaken. Bij voldoende en juiste begeleiding kan er een groep ontstaan. 

‍

Groep positief beïnvloeden

Alle fasen moeten juist doorlopen worden. Hier zijn wat tips per fase om als leerkracht hierin te helpen:

• Formingfase: Maak met elke leerling goed contact. Maak jouw voornemen duidelijk voor dit jaar voor de groep, dit kan iets makkelijks zijn als dat het de leukste klas van het jaar wordt. Bespreek ook hoe je met elkaar omgaat in de groep.
• Stormingfase: Op de omgangsvormen zijn leerlingen erg gevoelig. Geef ze positieve feedback bij goed gedrag. 
• Normingfase: Laat de klas gezamenlijk besluiten nemen, dit bevorderd samenwerking. Benadruk de overeenkomsten tussen leerlingen
• Performingfase: Blijf goed observeren wat er gebeurt op groepsniveau en speel hierop in.
• Reformingfase: Zorg voor een goede afsluiting, bijvoorbeeld een uitstapje of een etentje.

Hoe ondersteunen verschillende programma’s bij de dynamiek in de groep

Kanjertraining

Kanjertraining heeft verschillende thema’s die aansluiten op de groepsdynamiek. Zo wordt er aandacht besteed aan pesterij en samenwerken. Beide belangrijke thema’s. Daarnaast wordt er door middel van de kanjerpetten gewerkt aan vertrouwen, een belangrijk punt op het gebied van een groep worden en blijven.

Vreedzame school

De Vreedzame School werkt aan een positieve groep door de cultuur te beïnvloeden in een klas. Ze willen zorgen dat het een omgeving is dat als een leefgemeenschap wordt gezien, als een oefenplaats voor sociale competentie en actief burgerschap. Door deze omgeving juist te beïnvloeden zal er een hechte groep ontstaan en zijn de punten hiervoor beschreven mogelijk.

Rots en Water

Rots en Water training richt zich erg op het pesten. ‘Ze pakken het meteen in de kiem aan’. Kinderen leren samenspelen en samenwerken. Dit zijn alle drie belangrijke punten voor goede begeleiding voor de groepsvorming.

‍

Hoe werkt HiRO aan de dynamiek in een groep

HiRO sluit goed aan op de fasen van groepsvorming. Sterker nog, fase 1 en 3 zijn er geheel op ingericht. Zoals in de afbeelding aangegeven, wordt er in deze fasen meer tijd besteed aan HiRO. Dit is precies in de gouden en zilveren weken. Waardoor er samen met HiRO door de fasen heen gelopen kan worden. Hierdoor zal de groep sneller een positieve groep worden. Ook wordt er gezorgd voor gelijkheid en gelijke behandeling. Op de judomat heeft iedereen hetzelfde aan. Er is geen verschil op zo’n moment waardoor een echte groep vormen zonder pesterij een stuk soepeler verloopt. HiRO denkt hiermee de juiste manier van ondersteuning te bieden bij het vormen van groepen. Waarbij andere programma’s, zoals hierboven genoemd veel op maar een aantal vlakken van de gehele vorming van groepen richt, is HiRO haar programma hier geheel op ingericht. 

‍

‍

‍